Top 7+ các phương pháp kiểm thử phần mềm thông dụng nhất hiện nay

Chi tiết bài viết

Các phương pháp phần mềm thường sẽ được sử dụng trong vòng đời phát triển phần mềm (SDLC) từ kiểm thử hệ thống cho tới kiểm thử đơn vị. Chính vì thế việc lựa chọn được các phương pháp kiểm thử phần mềm phù hợp cũng được coi là cốt lõi tạo nên sự thành công cho toàn bộ dự án.

Nhưng với những yêu cầu khác nhau của mỗi dự án do đó mỗi một phần mềm sẽ có phương pháp kiểm thử tương thích. Hãy cùng đi sâu vào từng phương pháp đó trong thông tin dưới đây nhé!

Các phương pháp kiểm thử Kiểm thử chức năng phần mềm -Functional Testing

Functional testing là gì? Nó là kiểm thử chức năng loại kiểm thử hộp đen (black box testing). Do đó phương pháp này không yêu cầu quá nhiều sự hiểu biết về mã code mà chúng chỉ tập trung để kiểm thử chức năng của phần mềm từ đó kiểm chứng lại sự ổn định của sản phẩm dựa vào yêu cầu từ phía khách hàng.

Phương pháp này được thực thi dựa vào dữ liệu đầu vào được cung cấp từ trước đó và xác minh kết quả đầu ra dựa vào mong đợi trên kế hoạch. Hoạt động này bao gồm kiểm thử chức năng và khả năng sử dụng của phần mềm.

Các phương pháp kiểm thử phần mềm theo chức năng sẽ bao gồm:

• Unit testing – Kiểm thử đơn vị

• Integration Testing

• System testing – Kiểm thử hệ thống

• Acceptance Testing

Unit Testing – Kiểm thử đơn vị

Kiểm thử đơn vị hay được gọi là unit test là quá trình kiểm tra từng bộ phận, chức năng riêng lẻ của phần mềm, quá trình này sẽ được thực hiện bởi đội nhóm phát triển – developers. Đặc biệt, đây là phương pháp kiểm thử không thể thiếu trong mỗi dự án bởi nó sẽ giúp bạn phát hiện lỗi nay từ giai đoạn đầu tiên.

Hơn nữa, nếu bạn không sử dụng phương pháp kiểm thử này có thể sẽ dẫn tới các lỗi nghiêm trọng hơn tại giai đoạn kế tiếp việc này sẽ gây mất nhiều thời gian và chi phí trong việc sửa chữa và khắc phục. Do đó, có thể thấy kiểm thử đơn vị là phương pháp kiểm thử quan trọng không thể thiếu để bảo đảm chất lượng của hệ thống.

Integration Testing

Là phương pháp kiểm thử được sử dụng khi kết hợp 2 hay nhiều mô đun để kiểm tra sự ổn định của phần mềm, bên cạnh đó quá trình hợp nhất này cũng sẽ phải dựa theo kế hoạch định sẵn.

Ví dụ: Trong máy tính sẽ có 3 bộ phận cơ bản là màn hình, chuột và bàn phím. Khi kiểm thử tích hợp 3 bộ phận trên thì sẽ tích hợp màn hình và bàn phím từ đó sử dụng chuột để kiểm tra sự ổn định của các dữ liệu được cài đặt trên màn hình.

Các phương pháp chính thường được sử dụng trong Integration Testing bao gồm:  

• Top-Down approach: Phương pháp này sẽ kiểm thử trước các module với chức năng cao nhất. Sau đó kết hợp chúng với module phụ để kiểm thử và đo lường lại sự ổn định.

• Bottom-up approach: Đây là cách tiếp cận dữ liệu từ dưới lên trên, đồng nghĩa với việc kiểm thử các chức năng phụ trước sau đó mới kiểm thử toàn bộ hệ thống.

• Mixed approach: Phương pháp này sẽ mix cách kiểm thử từ trên xuống dưới và từ dưới lên trên. Tuy nhiên cả 2 cách kiểm thử này chỉ được kết hợp khi chúng cùng được phát triển và có cùng đơn vị kiểm thử.

• Big Bang approach: Là phương pháp kết hợp tất cả các mô đun trong cùng 1 lần kiểm thử. Tuy đem tới sự thuận tiện nhưng sẽ rất khó để có thể xác định được đâu là mô đun đang xảy ra lỗi.

System testing – Kiểm thử hệ thống

Đúng với tên kiểm thử hệ thống, với phương pháp này người ta sẽ kiểm thử toàn bộ hệ thống thậm chí ngay cả khi phần mềm đã được hoàn thiện vẫn có thể được sử dụng để tìm ra các lỗi tiềm ẩn bên trong hệ thống.

Tất cả các mô đun trên hệ thống sẽ được tích hợp để kiểm thử giống với hệ thống đã hoàn chỉnh, khi này kịch bản kiểm thử trước đó sẽ được áp dụng để tìm lỗi. Đặc biệt, toàn bộ chức năng của phần mềm sẽ được test để xác minh chúng đang theo đúng mong đợi từ phía khách hàng.

Acceptance Testing

Một sản phẩm hoàn chỉnh trước khi đi vào vận hành sẽ cần nghiệm thu và được duyệt qua với khách hàng, khách hàng cũng là người xác minh lại sản phẩm đó theo đúng mong đợi hay chưa thì lúc này kiểm thử Acceptance sẽ được thực hiện.

Các loại kiểm thử Acceptance thông dụng nhất bao gồm:

• Kiểm thử Alpha: Được thực hiện bởi các thành viên nội bộ trong công ty phát triển phần mềm và chúng sẽ không được thực hiện bởi developers và tester người đã phát triển nên sản phẩm.

• Kiểm thử Beta: loại kiểm thử được thực hiện bởi người dùng thực tế trong môi trường thực. Khi này, ứng dụng sẽ được đi vào vận hành để thu thập ý kiến từ người dùng thực việc này sẽ làm tỉ lệ lỗi trong môi trường sản xuất sẽ giảm đi.

Các phương pháp Kiểm thử phi chức năng – Non-Functional Testing

Kiểm thử phi chức năng sẽ được thực hiện nhằm kiểm tra hiệu suất có trong ứng dụng phần mềm. Bên cạnh kiểm thử chức năng thì kiểm thử phi chức năng cũng là 1 trong các phương pháp kiểm thử phần mềm khá quan trọng bởi nếu bạn không thực hiện nó chắc chắn sẽ gây ra ảnh hưởng lớn tới sản phẩm sau này.

Ví dụ: Nếu bạn không kiểm thử về hiệu suất hoạt động của chức năng trong ứng dụng, khi sản phẩm đưa vào sử dụng chính thức có thể nó sẽ hoạt động chậm hoặc gây lỗi hệ thống điều này sẽ làm ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình trải nghiệm của khách hàng.

Và để có thể áp dụng được đúng cách phương pháp kiểm thử này cho dự án thực tế thì kiểm thử chức năng được phân thành những loại dưới đây:

Performance Testing

Kiểm thử hiệu suất để xác minh lại hệ thống có đáp ứng được yêu cầu phi chức năng theo đúng dữ liệu có trong tài liệu hay không. Phương pháp kiểm thử này sẽ giúp xác minh sự ổn định của phần mềm thông qua thời gian phản hồi.

Load Testing

Load Testing được sử dụng để kiểm thử sự phản hồi của dữ liệu tăng lên trên hệ thống phần mềm. Khi mức độ load testing tăng lên ở mức độ cao nhất nó sẽ giúp xác định lại quá trình hoạt động của ứng dụng đúng theo mong đợi hay không?

Hiểu đơn giản thì load testing tăng khi lượng người sử dụng của ứng dụng liên tục tăng đạt ngưỡng cho phép. Để hiểu hơn bạn có thể quan sát ví dụ: Trong phần mềm thời gian phản hồi của phần mềm trong 15 giây với số người đăng nhập là 500 người thì khi này việc kiểm thử sẽ tiếp diễn cho tới khi số lượng người đạt mức 500 theo đúng kế hoạch.

Stress Testing

Kiểm thử stress testing để kiểm thử phần mềm gặp lỗi ở đâu khi số lượng người dùng đang quá tải. Đặc biệt là khi lỗi hiệu suất ở đầu vào hoặc đầu ra không ổn định cũng chính là điểm nhấn cho bài kiểm thử này.

Volume Testing

Sử dụng với những dự án có khối lượng dữ liệu khủng, khi này thực hiện volume testing nhằm xác định độ hiệu quả và thời gian sử dụng của phần mềm. Bên cạnh đó, sử dụng phương pháp kiểm thử này cũng để quan sát các dữ liệu bị hao hụt trong quá trình kiểm thử.

Security Testing

Kiểm thử bảo mật để kiểm tra độ bảo mật thông tin cho toàn bộ sản phẩm phần mềm. Được sử dụng nhằm mục đích xác minh xem phần mềm đó đã được bảo mật hay chưa? Đặc biệt phương pháp này còn giúp kiểm tra:

• Kiểm thử bảo mật chỉ có những người được ủy quyền trong ứng dụng mới có quyền truy cập.

• Xác minh độ bảo mật trong tài khoản, chỉ khi nhập đúng thông tin mới được phép truy cập vào ứng dụng.

• Hơn nữa với các phần mềm ứng dụng về lĩnh vực tài chính cần phải chờ nếu phiên sử dụng đã hết hạn.

Usability Testing

Phương pháp này được thực hiện để kiểm tra mức độ thân thiện giữa ứng dụng với người dùng thực. Mọi hoạt động kiểm thử nhằm kiểm tra lại các yêu cầu từ phía khách hàng như tin nhắn, màn hình hiển thị, chức năng, nút điều hướng……

Compatibility Testing

Kiểm thử Conpatibility – Kiểm thử tương thích với mục đích kiểm tra độ tương thích của chúng trên các nền tảng di động hoặc nền tảng website. Ứng dụng linh hoạt là ứng dụng phải được hoạt động ổn định trên mọi công cụ trình duyệt, trên các hệ điều hành và trên smartphone.

Installation Testing

Là một trong bước kiểm thử quan trọng không thể bỏ qua bởi installation testing – kiểm thử cài đặt là hành động đầu tiên mà người dùng sử dụng mỗi khi truy cập vào 1 phần mềm nào đó. Và mỗi ứng dụng phần mềm có thể được cài đặt thông qua internet, CD hoặc vị trí mạng.

Ví dụ: Khi cài đặt internet thì các trường hợp kiểm thử có thể xảy ra như:

• Kiểm thử tốc độ mạng

• Kiểm thử kết nối

• Kiểm tra quá trình cài đặt và tải xuống của ứng dụng đó.

Nguyên lý của các phương pháp kiểm thử phần mềm tuân theo

Trong quá trình thực hiện kiểm thử phần mềm, bất kể Tester sử dụng phương pháp kiểm thử nào cũng cần lưu ý tơi 7 nguyên lý dưới đây:

Chỉ có thể chứng minh là có lỗi

Khi thực hiện các kỹ thuật, các phương pháp kiểm thử phần mềm, kết quả nhận được cuối cùng chỉ có thể chứng minh là phần mềm có lỗi. Dù kết quả nhận được có hoàn hảo như thế nào thì cũng không thể khẳng định là không tồn tại bất kỳ lỗi nào. Thực hiện nhiều các phương pháp kiểm thử phần mềm khác nhau làm giảm xác suất lỗi chưa tìm thấy vẫn còn trong phần mềm, ngay cả khi đã kiểm thử nghiêm ngặt phần mềm vẫn có thể còn lỗi. Vì vậy chúng ta phải tìm được càng nhiều lỗi càng tốt.

Không thể thực hiện kiểm thử toàn bộ 100% phần mềm

Việc thực hiện test mọi phương pháp, với tất cả các kịch bản là điều không thể trừ phi nó chỉ bao gồm ít trường hợp thì có thể kiểm thử toàn bộ. Thay vì kiểm thử toàn bộ, việc phân tích rủi ro và dựa trên sự mức độ ưu tiên chúng ta có thể tập trung việc kiểm thử vào một số điểm cần thiết, có nguy cơ lỗi cao hơn.

Test càng sớm càng tốt

Theo nguyên lý này, các phương pháp kiểm thử phần mềm phải được thực hiện phần mềm ngày từ đầu của giai đoạn phát triển. Các hoạt động kiểm thử phần mềm từ giai đoạn đầu sẽ giúp phát hiện bug sớm hơn. Nó cho phép chuyển giao phần mềm theo yêu cầu đúng thời gian với chất lượng dự kiến.

Những vị trí mà lỗi thường tập trung

Đa số tester sẽ tìm ra bugs tập trung vào những module, thành phần chức năng chính của hệ thống. Chính vì thế đa phần các kịch bản, các phương pháp kiểm thử phần mềm được lựa chọn tập trung vào các vị trí này.

Lặp đi lặp lại một phương pháp sẽ làm mất hiệu quả về sau

Việc lạm dụng một hay một nhóm phương pháp kiểm thử liên tục, sau đó một thời gian các trường hợp kiểm thử không tìm thấy lỗi nào mới. Hiệu quả của các trường hợp kiểm thử bắt đầu giảm xuống sau một số lần thực hiện, vì vậy luôn luôn chúng ta phải luôn xem xét và sửa đổi các trường hợp kiểm thử trên một khoảng thời gian thường xuyên.

Luôn phải dựa vào ngữ cảnh kiểm thử

Ví dụ như bạn kiểm thử 1 ứng dụng trên web và 1 ứng dụng trên thiết bị di động bằng cùng 1 phương pháp thì đó là sai lầm lớn của bạn. Đòi hỏi nhân viên kiểm thử phải xây dựng các chiến lược khác nhau cho từng ngữ cảnh.

Không có lỗi tức là bạn đã sai ở đâu đó

Không tìm ra bugs chưa hẳn đã có thể khẳng định là phần mềm đã sẵn sàng để phát hành rộng rãi. Mà đôi khi các phương pháp kiểm thử phần mềm của bạn chỉ đang nhằm mục đích các chức có hoạt động đúng như yêu cầu hay không? Mà không phải với mục đích tìm lỗi mới.

Lựa chọn phương pháp kiểm thử nào là tốt nhất?

Các phương pháp kiểm thử phần mềm mà chúng tôi đã giới thiệu với bạn ở trên đều là những phương pháp kiểm thử phần mềm tốt nhất và thông dụng nhất hiện nay.

Chính vì thế việc lựa chọn đâu là phương pháp kiểm thử phần mềm còn dựa vào mục đích, yêu cầu từ dự án, yêu cầu từ khách hàng, lịch trình của dự án……

Tuy nhiên, đứng trên góc độ của người kiểm thử bạn sẽ thấy có 1 vài phương pháp test sẽ hỗ trợ kiểm thử ngay từ vòng đời phát triển của dự án. Nhưng bên cạnh đó cũng sẽ có công cụ chỉ hỗ trợ kiểm thử khi dự án đã sẵn sàng do đó trước khi lựa chọn phương pháp kiểm thử nên cân nhắc thật kỹ để đưa ra quyết định tốt nhất cho dự án.

Làm sao để thiết lập được các phương pháp kiểm thử phần mềm?

Để có thể lựa chọn được các phương pháp kiểm thử phần mềm phù hợp bên cạnh mục đích kiểm thử thì bạn cũng nên dựa vào mục tiêu chung của toàn dự án để có thể lựa chọn ra các phương pháp kiểm thử đúng đắn nhất. Và để có thể xác định được yếu tố trên bạn có thể dựa vào 1 trong số các cơ sở dữ liệu sau:

Kế hoạch dự án

Lên kế hoạch là bước quan trọng để có thể nhanh chóng lựa chọn được các phương pháp kiểm thử phù hợp, hơn nữa nó cũng là chìa khóa để setup lịch trình cân đối dành cho tất cả thành viên đang tham gia vào dự án.

Xác định sản phẩm mục tiêu

Xác định sản phẩm rõ ràng, đó là sản phẩm gì hoặc chúng được lập trình trên nền tảng nào để từ đó lựa chọn ra phương pháp kiểm thử hiệu quả nhất.

Xây dựng phương pháp kiểm thử

Ngay khi đã lên kế hoạch và xác định rõ ràng sản phẩm lập trình thì hoạt động quan trọng kế tiếp đó là xây dựng phương pháp kiểm thử dựa trên tài liệu có liên quan để đưa ra phương pháp tiếp cận tốt nhất dành cho dự án.

Báo cáo

Cuối cùng khi đã thực hiện các phương pháp kiểm thử cho dự án phần mềm thì báo cáo chính là cơ sở để đưa ra hiệu quả của các phương pháp đã sử dụng.

Trên đây là các phương pháp kiểm thử phần mềm thông dung nhất hiện nay mà chúng tôi muốn giới thiệu tới bạn. Các phương pháp kiểm thử trên sẽ giúp kiểm thử lỗi để từ đó định hướng sản phẩm phát triển theo đúng mong muốn ban đầu của người dùng. Vì thế hãy lựa chọn và đưa ra phương pháp test phù hợp để nâng cao hiệu quả và chất lượng sản phẩm.

Hãy theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều kiến thức mới và muốn hiểu sâu hơn về các phương pháp kiểm thử phần mềm hãy tham khảo các khóa học tester của Daotaotester.vn để nâng tầm kiến thức cho bản thân nhé!

>>> Bạn có thể quan tâm: Kiểm thử phần mềm là gì? Những lưu ý khi thực hiện kiểm thử?

Các câu hỏi hay gặp về các phương pháp kiểm thử phần mềm